翻译2.docx

上传人:b****6 文档编号:7724922 上传时间:2023-01-26 格式:DOCX 页数:6 大小:23.83KB
下载 相关 举报
翻译2.docx_第1页
第1页 / 共6页
翻译2.docx_第2页
第2页 / 共6页
翻译2.docx_第3页
第3页 / 共6页
翻译2.docx_第4页
第4页 / 共6页
翻译2.docx_第5页
第5页 / 共6页
点击查看更多>>
下载资源
资源描述

翻译2.docx

《翻译2.docx》由会员分享,可在线阅读,更多相关《翻译2.docx(6页珍藏版)》请在冰豆网上搜索。

翻译2.docx

翻译2

Communicationinterculturelle2

 

Laculturechinoiseetlamodernisation

 

跨文化交际第二讲

中国文化与现代化

 

1.Laface,undéfautdesChinois?

LanotiondefacereprésenteundestraitslespluscaractéristiquesdesChinois.Lesauteursoccidentaux,quandilsabordentlescomportementsdupeupledumilieu,nemanquentpasdelamentionneretsefontsouventunplaisirderaconterdesanecdotesplusoumoinscaricaturales.MaisilpeutêtredélicatpourunChinoisd’enparleretdelarévélerauxétrangers,carpourcertains,ellerenvoieàundesdéfautsdesChinois.Eneffet,undictionnairechinoisladéfinitcomme« unevanitésuperficielle. »EnChine,nousavonspourprincipe« denepasétalerlesscandalesdefamilleenpublic »commel’exprimeundenosproverbesdontl’équivalentfrançaisest :

« ilfautlaversonlingesaleenfamille ».Nousvoicientrésd’embléedansunjeudeface.

Maisest-cequelafaceestvraimentundéfautdesChinois ?

Notreréponsevadanslesensdelanégation.E.Goffman,sociologueaméricainquis’estinspirédelanotiondefacechinoisepourfondersathéoriesurl’interactionsociale,ladéfinitcomme:

« lavaleursocialepositivequ’unepersonnerevendiqueeffectivementautraversdelaligned’actionquelesautressupposentqu’elleaadoptéeaucoursd’uncontactparticulier »(1974 :

9).Enfait,cettenotionconstituelefondementdelaculturechinoisequi,commetouteautreculture,nesauraitêtresoumiseàdesjugementsdevaleurcarunecultureasapropreraisond’être.Demêmequ’iln’yapasuneculturemeilleurequ’uneautre,iln’yapasdemauvaiseculture.Toutecultureestbonneensoidanslamesureoùellefaitfonctionnerunesociété,assureuncertainordresocialetorganiselescomportementsdesmembresd’ungroupedonné.Eneffet,lafaceestlacharpenteorganisatricedesinteractionssocialeschinoises.Y.T.Lin,chercheurchinois,affirmececilorsqu’ilyfaitréférence :

« Noustouchonslààl’aspectleplussubtiletleplusmystérieuxdelapsychologiesocialedesChinois.Bienqu’abstraiteetinsaisissable,elleconstitueunerèglesuprêmeextrêmementraffinée.Elleestleprincipedetouteinteractionsociale »(Lin,1990 :

183).Cettenotiondefaceesttellementimportantedanslaviechinoisequ’elleestdevenueuneévidenceinvisible.Etessayerdevoiroudemontrerl’invisibilitén’estpaschoseaiséenitoujoursagréable,caràencroireE.T.Hall :

« Ilestévidentqu’ilexisteuncode,maislaplupartdesindividusserebelleàl’idéedelerendreexplicite.Commel’inconscientdeFreud,l’inconscientculturelestsoigneusementcaché,etcommelespatientsdeFreud,noussommesàjamaismuspardesmécanismesquinepeuventêtreexaminéssansaideextérieure »(Hall,1979 :

151).Nousallonsnouslancerdansl’aventureconsistantàdévoilercequiestprofondémentcachédanslaculturechinoise.

2.Lestroisdimensionsdelafacechinoise

SivousdemandezàunChinoisdevousprécisercequeveutdireexactementlaface,vousrisquezdenepasobtenirderéponseimmédiate.Eneffet,malgrélaportéesocialeextraordinairedececoncept,ilestdifficiled’endonnerunedéfinitionprécise.AinsiquelefaitremarquerLin:

« Lesensdelafacen’estniàtraduireniàdéfinir.Lafacesemblereleverd’uneidéedeprestige,cequin’estpastoutàfaitexact;ellenes’achètepasmaisconfèreuneréellesplendeurauxindividus ;elleestabstraitemaiselleconstituequelquechosequeleshommessedisputentetunidéalpourlequeldesfemmesmeurent ;elleestinvisiblemaiselleexisteets’étaleauxyeuxdupublic »(1990:

183-184).Lecaractèreinsaisissableetmystérieuxdelafacenesauraitnousfairereculerdevantunepossibleexplication.Nousessayeronsdel’expliciteràl’aided’expressionsfigées,carselonnotrehypothèse,laface,entantquenormeculturelleetsocialefondamentaled’unesociété,doitserefléterdanslespratiqueslinguistiques.

Enfait,onpeutdistinguertroistypesdefacechinoise.Lepremier,représentéparlecaractère « 脸 »(lian),seréfèreàlaréputationmorale,c’est-à-direàlaqualitéqu’unindividudoitposséderpourêtreinsérédanslasociétéetquifaitpartieintégrantedesapersonnalité.Cettefacepeutêtreillustréeparlesexpressionscomme« 人人有脸,树树有皮 »(Renrenyoulian,shushuyoupi:

toutepersonneauneface,commetoutarbreauneécorce) ;« 丢脸 »(diulian:

perdrelaface) ;« 没脸见人 »(meilianjianren:

nepasavoirdefacepourseprésenterdevantquelqu’un) ;« 不要脸 »(buyaolian:

nepasvouloirdeface) ;« 给...丢脸 »(gei...diulian:

faireperdrelafaceàquelqu’un),etc.Cettepremièrefaceestindispensablepourvivredansungroupeets’enfairereconnaîtreparsesmembres.

Lesecondtypedeface,traduitparlescaractères« 面子 »(mianzi),désigneplutôtleprestigesocialquelasociétéreconnaîtàungroupeouàunindividu.Ilsemanifesteparunsuccèssocialliéàl’effortetàl’intelligenceetconstituel’environnementdelapersonnalitédel’homme.Onpeutretrouverlesensdecettefacedanslesexpressionssuivantes :

« 他的面子比我大 »(Tademianzibiwoda :

Safaceestplusgrandequelamienne) ;« 有头有面 »(youtouyoumian :

avoirdelaface) ;« 丢面子 »(diumianzi :

perdredelaface) ;« 给点面子 »(geidianmianzi :

donnerunpeudeface) ;« 死要面子 »(siyaomianzi :

demanderdelafaceàtoutprix) ;etc.Onvoitparlàquesilapremièredéfinitiondelafaceévoqueuneentitéplutôtabstraite,cesecondsensrenvoieàuneréalitéconcrète,cedonttémoignentlesverbesdesensconcretquil’actualisent :

elleestcommeunobjetqu’onpeutavoir,perdre,donner,demander.Elleestcommeunemédailled’orquel’onsedisputeaucoursdelaviesociale.

Letroisièmetypedeface,termeicitraduitpar « 面子 »(mianzi), « 人情 »(renqing)ouencore« 情面 »(qingmian)renvoieluiausentimentpersonnelissud’unerelationsociale.Ontrouvel’expressiondecettetroisièmefacedansdesformulescomme:

 « 面子上过不去 »(mianzishangguobuqu :

nepaspouvoirdépasserlaface),« 不看僧面看佛面 »(Bukansengmiankanfomian:

Sivousneconsidérezpaslafacedumoine,considérezaumoinscelledubouddha) ; « 看在我的面子上,帮他一把吧 »(Kanzaiwodemianzishang,bangtayibaba :

Prenezencomptemafaceetdonnez-luiuncoupdemain).« 人情一把锯,你不来我不去 »(Renqingyibaju,nibulaiwobuqu:

Lafaceestcommeletravaildelascie,s’iln’yapasdepousséeversl’avant,ilnepeutyavoirdemouvementderetour),« 人情急似债,头顶锅儿卖 »[renqingjisizhai,toudingguoermai :

lesentimentpersonnelpressecommeladette,ondoittoutvendre(pourlapayer)],etc..Cettetroisièmefaceestlesignedel’établissement,dumaintienoudelaruptured’unerelationinterpersonnelle.Ellesanctionneouapprouvelescomportementsexpriméslorsdecetterelationetsetrouveàlabaseduréseaurelationnel quijoueunrôlesiimportantdanslasociétéchinoise.

Onvoitparlàquelafacechinoiseprésenteessentiellementtroisdimensions.Unaspectmoral,unaspectsocialetunaspectinteractionnel,quicorrespondentauxtroisdéfinitionsexpliquéesplushaut:

ladignitéhumaine,leprestigesocialetlesentimentpersonnel.Cestroisdimensionsdelafacesontétroitementcorrélatives,maisellesagissentàdesdegrésdiverssuivantlescirconstancesdel’interactionsociale:

lapremièrefaceenconstituelefondementetsanselleunsujetperdrajusqu’àsaqualitéd’interlocuteur ;ladeuxièmeestlecontenuoul’objectifdel’interaction,cequiengendrelarecherched’uneapprobationdelapartdel’autre,sinonsonadmiration ;latroisièmeestlefilconducteurdel’interaction,desortequesicefilestrompu,ilyarupturedel’échange,toutautantquerupturedelarelationelle-même.

Quandj’expliquecequ’estlafacedesChinois,jerecueillesouventdeuxtypesderéactions.LapremièrevientsurtoutdesFrançaisquisoupirent :

« C’estlourd,cettefacechinoise » ;ladeuxièmeémaneplutôtdesauditeurschinoisquidisent :

 « Ca,c’estdelatraditionancienne».Pourtous,lafacesemblepeucompatibleaveclesdéveloppementsmodernes.Nousenvenonsiciaucœurduproblème :

lanotiondefacechinoisetrouvera-t-ellesaplacedanslamodernisation ?

Est-ellecondamnéeàdisparaître ?

3.Culturenationaleetchangement

Cesquestionsnousamènentenfaitàundébatplusgénéralportantsurlarelationentreculturenationaleetchangement.Toutsemodifiedanslasociété,etlechangementacquiertsouventunstatutdevaleur :

ilestbondechanger,devouloirchangeretd’aimerlechangement.Maistout,danslaculture,nesesoumetpasdelamêmemanièreàceprocessus.Silaculturedésigne,danssadéfinitionlarge,toutcequirésultedelacréationhumaine,ellerenvoieàdescontenusdifférents.SelonHall(inGautheyetXardel,1990 :

21-22),onpeutdistinguertroisniveauxdeculture :

leniveautechnique,leniveauformeletleniveauinformel.Leniveautechniqueestcomposéderèglesdefonctionnementexplicitescommelesloisd’unpays,lesinstructionstechniquesd’unmécanismeouencorelerèglementintérieurd’uneentreprise.Engénéral,desexplicationspeuventjustifiercesrèglestechniquesquisontrelativementaiséesàchanger,àladifférencedesrèglesinformelles.Leniveauformelestcomposéderèglesquisesituentàmi-cheminentrelesrèglesinformellesetlesrèglestechniquesetquisontdécodablesconsciemment.Ilpeuts’agirderèglesmoralesetderèglesdevieensociété.Cesdernièrespeuventêtreapprisesetsetransformentégalementplusfacilement.Quantauniveauinformel,ilestcomposédenormesconstituant,auregarddelaculture,lapartieimmergéedel’iceberg.Particulièrementnombreusesetsubtiles,ellessesituentàunniveauinconscient.Ils’agitparexempledevaleurset

展开阅读全文
相关资源
猜你喜欢
相关搜索

当前位置:首页 > 考试认证 > 司法考试

copyright@ 2008-2022 冰豆网网站版权所有

经营许可证编号:鄂ICP备2022015515号-1